Socjalizm

Co to jest socjalizm?

Socjalizm to populistyczny system ekonomiczno-polityczny oparty na własności publicznej (znanej również jako własność zbiorowa lub wspólna) środków produkcji. Środki te obejmują maszyny, narzędzia i fabryki używane do produkcji towarów, które mają na celu bezpośrednie zaspokojenie ludzkich potrzeb.

Komunizm i socjalizm to terminy zbiorcze odnoszące się do dwóch lewicowych szkół myśli ekonomicznej; obaj sprzeciwiają się kapitalizmowi, ale socjalizm wyprzedza o kilka dziesięcioleci „Manifest komunistyczny”, broszurę Karola Marksa i Fryderyka Engelsa z 1848 roku.

W systemie czysto socjalistycznym wszystkie legalne decyzje dotyczące produkcji i dystrybucji są podejmowane przez rząd, a jednostki polegają na państwie we wszystkim, od żywności po opiekę zdrowotną. Rząd określa produkcję i poziom cen tych towarów i usług.

Socjaliści twierdzą, że wspólna własność zasobów i centralne planowanie zapewniają bardziej równą dystrybucję dóbr i usług oraz bardziej sprawiedliwe społeczeństwo.

Zrozumieć socjalizm

Wspólna własność w socjalizmie może przybrać formę rządów technokratycznych, oligarchicznych, totalitarnych, demokratycznych, a nawet dobrowolnych. Wybitnym historycznym przykładem kraju socjalistycznego jest Związek Radziecki. Współczesne przykłady obejmują Kubę, Wenezuelę i Chiny.

Z powodu praktycznych wyzwań i słabych osiągnięć socjalizm jest czasami określany jako system utopijny lub „post- niedobór ”, chociaż współcześni zwolennicy uważają, że mógłby on zadziałać, gdyby tylko został właściwie wdrożony. Twierdzą, że socjalizm stwarza równość i zapewnia bezpieczeństwo – wartość pracownika wynika z ilości czasu, który pracują, a nie z wartości tego, co produkują – podczas gdy kapitalizm wyzyskuje pracowników na korzyść bogatych.

Ideały socjalistyczne obejmują produkcję dla użytku, a nie dla zysku; sprawiedliwy podział bogactwa i zasobów materialnych między wszystkich ludzi; koniec z konkurencyjnym kupnem i sprzedażą na rynku; swobodny dostęp do towarów i usług. Lub, jak to opisuje stare socjalistyczne hasło, „od każdego według możliwości, każdemu według potrzeb”.

Geneza socjalizmu

Socjalizm rozwinął się w opozycji do ekscesów i nadużyć liberalnego indywidualizmu i kapitalizmu. Pod koniec XVIII i XIX wieku we wczesnych gospodarkach kapitalistycznych kraje Europy Zachodniej doświadczyły produkcji przemysłowej i złożonego wzrostu gospodarczego w szybkim tempie. Niektóre osoby i rodziny szybko się wzbogaciły, podczas gdy inne popadły w ubóstwo, powodując nierówności dochodów i inne problemy społeczne.

Najbardziej znanymi myślicielami wczesnego socjalizmu byli Robert Owen, Henri de Saint-Simon, Karol Marks i Władimir Lenin. To przede wszystkim Lenin objaśnił idee wcześniejszych socjalistów i pomógł przenieść socjalistyczne planowanie na poziom narodowy po rewolucji bolszewickiej w Rosji w 1917 roku.

Po niepowodzeniu socjalistycznego planowania centralnego w Związku Radzieckim i maoistycznych Chinach w XX wieku, wielu współczesnych socjalistów dostosowało się do wysokiego systemu regulacyjnego i redystrybucyjnego, nazywanego czasem socjalizmem rynkowym lub socjalizmem demokratycznym.

Socjalizm a kapitalizm

Gospodarki kapitalistyczne (znane również jako gospodarki wolnorynkowe lub rynkowe ) i socjalistyczne różnią się pod względem logicznych podstaw, deklarowanych lub dorozumianych celów oraz struktur własności i produkcji. Socjaliści i ekonomiści wolnorynkowi mają tendencję do zgadzania się co do podstawowych zasad ekonomii – na przykład ram podaży i popytu – jednocześnie nie zgadzając się co do ich właściwej adaptacji.

W centrum debaty między socjalizmem a kapitalizmem znajduje się również kilka pytań filozoficznych: Jaka jest rola rządu? Co stanowi prawo człowieka? Jakie role powinny odgrywać równość i sprawiedliwość w społeczeństwie?

Funkcjonalnie socjalizm i kapitalizm wolnorynkowy można podzielić na prawa własności i kontrolę produkcji. W gospodarce kapitalistycznej osoby prywatne i przedsiębiorstwa posiadają środki produkcji i prawo do czerpania z nich korzyści; prawa własności prywatnej są traktowane bardzo poważnie i dotyczą prawie wszystkiego. W gospodarce socjalistycznej rząd posiada i kontroluje środki produkcji; własność osobista jest czasami dozwolona, ​​ale tylko w postaci towarów konsumpcyjnych.

W gospodarce socjalistycznej urzędnicy państwowi kontrolują producentów, konsumentów, oszczędzających, pożyczkobiorców i inwestorów poprzez przejmowanie i regulowanie handlu, przepływu kapitału i innych zasobów. W gospodarce wolnorynkowej handel jest dobrowolny lub nieuregulowany.

Gospodarki rynkowe opierają się na odrębnych działaniach samostanowienia jednostek w celu określenia produkcji, dystrybucji i konsumpcji. Decyzje o tym, co, kiedy i jak produkować, podejmowane są prywatnie i koordynowane przez spontanicznie ukształtowany system cen, a ceny są określane przez prawa popytu i podaży. Zwolennicy twierdzą, że swobodnie zmieniające się ceny rynkowe kierują zasoby w kierunku ich najbardziej efektywnych celów. Zyski są zachęcane i napędzają przyszłą produkcję.

Gospodarki socjalistyczne opierają się na rządzie lub spółdzielniach pracowniczych, aby napędzać produkcję i dystrybucję. Konsumpcja jest regulowana, ale nadal częściowo pozostaje w gestii jednostek. Państwo określa sposób wykorzystania głównych zasobów i opodatkowuje bogactwo na potrzeby redystrybucji. Socjalistyczni myśliciele ekonomiczni uważają wiele prywatnych działań gospodarczych za irracjonalne, takie jak arbitraż lub dźwignia, ponieważ nie powodują one natychmiastowej konsumpcji lub „użytkowania”.

Kości niezgody

Pomiędzy tymi dwoma systemami istnieje wiele punktów spornych. Socjaliści uważają kapitalizm i wolny rynek za niesprawiedliwe i prawdopodobnie niezrównoważone. Na przykład większość socjalistów twierdzi, że kapitalizm rynkowy nie jest w stanie zapewnić wystarczających środków utrzymania klasom niższym. Twierdzą, że chciwi właściciele ograniczają płace i starają się zatrzymać zyski dla siebie.

Zwolennicy kapitalizmu rynkowego odpowiadają, że gospodarka socjalistyczna nie jest w stanie efektywnie alokować ograniczonych zasobów bez realnych cen rynkowych. Twierdzą, że wynikające z tego niedobory, nadwyżki i korupcja polityczna doprowadzą do większego, a nie mniejszego ubóstwa. Ogólnie rzecz biorąc, mówią, że socjalizm jest niepraktyczny i nieefektywny, cierpiąc w szczególności z powodu dwóch głównych wyzwań.

Pierwsze wyzwanie, powszechnie zwane „problemem motywacyjnym”, mówi, że nikt nie chce być pracownikiem sanitarnym ani myć okien w wieżowcach. Oznacza to, że socjalistyczni planiści nie mogą zachęcać pracowników do podejmowania niebezpiecznych lub niewygodnych prac bez naruszania równości wyników.

O wiele poważniejszy jest problem obliczeniowy, koncepcja wywodząca się z artykułu ekonomisty Ludwiga von Misesa z 1920 r. Economic Calculation in the Socialist Commonwealth. Socjaliści, pisał Mises, nie są w stanie przeprowadzić żadnej rzeczywistej kalkulacji ekonomicznej bez mechanizmu cenowego. Bez dokładnych kosztów czynników faktycznych nie można przeprowadzić prawdziwego rozliczenia. Bez rynków kontraktów terminowych kapitał nie może nigdy skutecznie zreorganizować się w czasie.

Czy kraj może być jednym i drugim?

Podczas gdy socjalizm i kapitalizm wydają się diametralnie przeciwstawne, większość gospodarek kapitalistycznych ma dziś pewne gospodarkę mieszaną. W rzeczywistości większość nowoczesnych krajów funkcjonuje w mieszanym systemie gospodarczym; zarówno rząd, jak i osoby prywatne mają wpływ na produkcję i dystrybucję.

Ekonomista i teoretyk społeczny Hans Herman Hoppe napisał, że w sprawach gospodarczych istnieją tylko dwa archetypy – socjalizm i kapitalizm – i że każdy prawdziwy system jest połączeniem tych archetypów. Jednak ze względu na różnice archetypów filozofia gospodarki mieszanej wiąże się z nieodłącznym wyzwaniem i staje się niekończącym się balansowaniem między przewidywalnym posłuszeństwem wobec państwa a nieprzewidywalnymi konsekwencjami indywidualnego zachowania.

Jak rozwijają się gospodarki mieszane

Gospodarki mieszane są nadal stosunkowo młode, a teorie na ich temat zostały skodyfikowane dopiero niedawno. „Bogactwo narodów”, pionierski traktat gospodarczy Adama Smitha, argumentował, że rynki są spontaniczne i państwo nie może nimi kierować ani gospodarką. Późniejsi ekonomiści, w tym John-Baptiste Say, FA Hayek, Milton Friedman i Joseph Schumpeter, rozwinęliby ten pomysł.

Jednak w 1985 r. Teoretycy ekonomii politycznej Wolfgang Streeck i Philippe C. Schmitter wprowadzili termin „zarządzanie gospodarcze”, aby opisać rynki, które nie są spontaniczne, ale muszą być tworzone i utrzymywane przez instytucje. Państwo, aby realizować swoje cele, musi stworzyć rynek zgodny ze swoimi prawami.

Historycznie, gospodarki mieszane podążały dwoma typami trajektorii. Pierwszy typ zakłada, że ​​osoby prywatne mają prawo do posiadania własności, produkcji i handlu. Interwencja państwa rozwijała się stopniowo, zwykle w imię ochrony konsumentów, wspierania branż kluczowych dla dobra publicznego (w dziedzinach takich jak energia czy komunikacja), zapewniania dobrobytu lub innych aspektów sieci bezpieczeństwa socjalnego. Większość zachodnich demokracji, takich jak Stany Zjednoczone, postępuje zgodnie z tym modelem.

Druga trajektoria obejmuje państwa, które wyewoluowały z czysto kolektywistycznych lub totalitarnych reżimów. Interesy jednostek są uważane za odległe od interesów państwa, ale elementy kapitalizmu są wykorzystywane do wspierania wzrostu gospodarczego. Przykładami drugiego modelu są Chiny i Rosja.

Przejście od socjalizmu

Naród musi przenieść środki produkcji do przejścia od socjalizmu do wolnego rynku. Proces przenoszenia funkcji i majątku z władz centralnych na osoby prywatne nosi nazwę prywatyzacji.

Prywatyzacja ma miejsce zawsze wtedy, gdy prawa własności przenoszą się z przymusowego organu publicznego na podmiot prywatny, niezależnie od tego, czy jest to firma, czy osoba fizyczna. Różne formy prywatyzacji obejmują zawieranie umów z prywatnymi firmami, udzielanie franczyzy oraz bezpośrednią sprzedaż aktywów rządowych lub zbycie.