Renacjonalizacja
Co to jest renacjonalizacja?
Termin „renacjonalizacja” odnosi się do procesu przywracania aktywów lub gałęzi przemysłu, które zostały wcześniej sprywatyzowane, z powrotem w posiadanie rządu. Renacjonalizacja często występuje w sektorach, które są niezbędne do sprawnego funkcjonowania kraju lub w których muszą wystąpić monopole. Chociaż przyczyny renacjonalizacji rządów są różne, prawie zawsze opierają się na czynnikach ekonomicznych lub politycznych. Renacjonalizacja jest powszechna w firmach użyteczności publicznej i transportowych.
Kluczowe wnioski
- Renacjonalizacja to proces przywracania własności rządowej aktywów lub branż, które zostały wcześniej sprywatyzowane.
- Dzieje się tak często w sektorach, od których wymaga się sprawnego funkcjonowania kraju lub w których muszą wystąpić monopole.
- Kiedy rząd odzyskuje kontrolę nad prywatną firmą, bierze na siebie odpowiedzialność za wszystko, łącznie z jej zyskami i długami.
- Renacjonalizacja może stanowić ryzyko dla inwestorów, którzy kupują udziały w branżach kraju rozwijającego się.
Jak działa renacjonalizacja
Rządy często przejmują firmy prywatne z powodów ekonomicznych lub politycznych. Ten proces jest znany jako nacjonalizacja. Czasami przywódcy narodu mogą zdecydować o przekształceniu tych firm z powrotem w podmioty prywatne w celu zaoszczędzenia pieniędzy, zwiększenia wydajności operacyjnej i pomocy w dostarczaniu społeczeństwu towarów i usług w znacznie szybszym tempie. Nazywa się to prywatyzacją.
Ale przychodzi czas, kiedy te prywatne firmy – niegdyś publiczne – są ponownie przejmowane przez rząd. Przemysł nazywa tę renacjonalizację.
Renacjonalizacja ma miejsce z kilku różnych powodów. Jak wspomniano powyżej, rządy mogą odzyskać sprywatyzowane korporacje, aby usprawnić operacje. Mogą również odebrać te podmioty, jeśli rozwinie się monopol.
Kiedy firma staje się tak duża, dominuje w branży, dając jej prawie pełną kontrolę nad rynkiem. To dławi konkurencję, uniemożliwiając innym firmom dostęp do rynku. Firma dominująca może wtedy podnieść ceny według własnego uznania.
Kiedy rząd odzyskuje kontrolę nad prywatną firmą, bierze na siebie odpowiedzialność za wszystko, łącznie z jej zyskami i długami. Zyski są kierowane na tworzenie i finansowanie nowych badań, usług społecznych i innych programów rządowych. Jeśli przejmowana firma znajduje się w publicznym obrocie, musi najpierw zostać usunięta z giełdy, zanim zostanie przejęta przez rząd.
Wywłaszczenie to proces nacjonalizacji lub renacjonalizacji w czasie wojny lub rewolucji bez odszkodowania dla poprzednich właścicieli.
Renacjonalizacja może stanowić ryzyko dla inwestorów, którzy kupują udziały w branżach kraju rozwijającego się. Kraje rozwijające się mogą rozpocząć prywatyzację przemysłu i aktywów, które wcześniej znajdowały się pod kontrolą państwa, i po raz pierwszy zezwolić na inwestycje zagraniczne.
Renacjonalizacja może nastąpić, jeśli prywatyzacja się nie powiedzie lub jeśli panuje niestabilność polityczna. W takim przypadku największe ryzyko polegałoby na tym, że poprzednim właścicielom, takim jak akcjonariusze, nie przyznano by niewielkiej lub żadnej rekompensaty.
Przykład ze świata rzeczywistego
Doświadczenia Argentyny stanowią doskonały przykład renacjonalizacji. Pod rządami prezydenta Juana Peróna wiele gałęzi przemysłu w kraju zostało znacjonalizowanych. Począwszy od lat 90. rząd rozpoczął program prywatyzacji wielu narodowych aktywów, w tym radia, telewizji, telefonu, opłat drogowych, dróg i kolei, krajowych linii lotniczych, stali, przemysłu petrochemicznego, przemysłu stoczniowego, elektrowni i elektrowni wodnych, ropy i gazu,pożyczki hipoteczne i publiczny system emerytalny.
Proces renacjonalizacji rozpoczął się fragmentarycznie wraz z nowym przywództwem politycznym na początku XXI wieku i po złym zarządzaniu w niektórych sprywatyzowanych gałęziach przemysłu. Usługi pocztowe i radiowe w Argentynie zostały renacjonalizowane, a następnie krajowa dostawa wody, system kanalizacji i stocznie. Krajowe linie lotnicze – Aerolíneas Argentinas – fundusz emerytalny, krajowa firma naftowa i kolej poszły tą samą trasą nieco później.
Delikatnie mówiąc,skutki tych posunięć były traumatyczne dla akcjonariuszy. Argentyna przejęła w 2012 r. 51% udziałów swojego największego producenta ropy naftowej, YPF, na mocyprawa wywłaszczeniowego w interesie publicznym. Akcje te były własnością hiszpańskiego koncernu naftowego Repsol SA Akcje YPF i Repsol zostały zakłócone, chociaż hiszpańskie przedsiębiorstwo naftowe otrzymało później ugodę finansową od rządu Argentyny.
Korzyści z renacjonalizacji YPF można dyskutować. W 2012 roku firma osiągnęła przychody w wysokości 14,8 miliarda dolarów. Od tego czasu przychody utrzymywały się na tym poziomie na dość stabilnym poziomie, osiągając najwyższy poziom 17,6 mld USD w 2017 r. I spadając do 14 mld USD w 2019 r.