Teoria ilości pieniądza
Jaka jest teoria ilości pieniądza?
Ilościowa teoria pieniądza to teoria, która mówi, że wahania ceny mają związek ze zmianami podaży pieniądza. Najczęściej jest wyrażany i nauczany za pomocą równania wymiany i jest kluczowym fundamentem ekonomicznej teorii monetaryzmu.
Kluczowe wnioski
- Ilościowa teoria pieniądza to ramy umożliwiające zrozumienie zmian cen w odniesieniu do podaży pieniądza w gospodarce.
- Twierdzi, że wzrost podaży pieniądza tworzy inflację i odwrotnie.
- Do zastosowania teorii najczęściej stosuje się model Irvinga Fishera. Inne konkurencyjne modele zostały sformułowane przez brytyjskiego ekonomistę Johna Maynarda Keynesa, szwedzkiego ekonomistę Knuta Wicksella i austriackiego ekonomistę Ludwiga von Misesa.
- Pozostałe modele są dynamiczne i zakładają pośredni związek między podażą pieniądza a zmianami cen w gospodarce.
Zrozumienie teorii ilości pieniądza
Najpopularniejsza wersja, czasami nazywana „teorią neo-ilościową” lub teorią Fishera, sugeruje, że istnieje mechaniczna i stała proporcjonalna zależność między zmianami podaży pieniądza a ogólnym poziomem cen. To popularne, choć kontrowersyjne sformułowanie ilościowej teorii pieniądza opiera się na równaniu amerykańskiego ekonomisty Irvinga Fishera.
Równanie Fishera jest obliczane jako:
Ogólnie rzecz biorąc, ilościowa teoria pieniądza wyjaśnia, w jaki sposób wzrost ilości pieniądza ma tendencję do tworzenia inflacji i odwrotnie. W pierwotnej teorii założono, że V jest stałe, a T jest stabilne w stosunku do M, więc zmiana w M ma bezpośredni wpływ na P. Innymi słowy, jeśli podaż pieniądza wzrośnie, średni poziom cen będzie miał tendencję do proporcjonalny wzrost (i odwrotnie), z niewielkim wpływem na realną aktywność gospodarczą.
Na przykład, gdyby Rezerwa Federalna (Fed) lub Europejski Bank Centralny (EBC) podwoiła podaż pieniądza w gospodarce, długoterminowe ceny w gospodarce miałyby tendencję do dramatycznego wzrostu. Dzieje się tak, ponieważ więcej pieniądza krążącego w gospodarce oznaczałoby większy popyt i większe wydatki konsumentów, powodując wzrost cen.
Krytyka teorii ilości pieniądza Fishera
Ekonomiści nie są zgodni co do tego, jak szybko i jak proporcjonalnie ceny dostosowują się po zmianie ilości pieniądza oraz jak stabilne są V i T w odniesieniu do czasu i M.
Klasyczne podejście w większości podręczników ekonomii opiera się na równaniu Fishera, ale istnieją konkurencyjne teorie.
Model Fishera ma wiele mocnych stron, w tym prostotę i możliwość zastosowania w modelach matematycznych. Jednak wykorzystuje pewne założenia, które inni ekonomiści zakwestionowali, aby wygenerować swoją prostotę, w tym neutralność mechanizmu podaży i transmisji pieniądza, skupienie się na zmiennych zagregowanych i średnich, niezależność zmiennych i stabilność V.
Konkurencyjne teorie ilości
Monetaryści
Ekonomia monetarystyczna, zwykle kojarzona z Miltonem Friedmanem i Chicago School of Economics, jest zwolennikiem modelu Fishera, aczkolwiek z pewnymi modyfikacjami. Z tego punktu widzenia V może nie być stałe lub stabilne, ale zmienia się wystarczająco przewidywalnie w zależności od warunków cyklu koniunkturalnego, tak że jego zmienność może być dostosowana przez decydentów i przeważnie ignorowana przez teoretyków.
Zgodnie z ich interpretacją monetaryści często popierają stabilny lub stały wzrost podaży pieniądza. Chociaż nie wszyscy ekonomiści akceptują ten pogląd, więcej ekonomistów akceptuje twierdzenie monetarystów, że zmiany w podaży pieniądza nie mogą wpływać na rzeczywisty poziom produkcji gospodarczej w dłuższej perspektywie.
Keynesiści
Keynesiści używają mniej więcej tych samych schematów co monetaryści, z nielicznymi wyjątkami. John Maynard Keynes odrzucił bezpośredni związek między M i P, ponieważ uważał, że ignoruje on rolę stóp procentowych. Keynes argumentował również, że proces obiegu pieniądza jest skomplikowany i nie bezpośredni, więc indywidualne ceny dla poszczególnych rynków różnie dostosowują się do zmian w podaży pieniądza.
Jego teoria podkreślała, że prędkość (V) nie jest stała ani stabilna, ale może zmieniać się w szerokim zakresie w oparciu o optymizm lub strach i niepewność co do przyszłości, co napędza preferencje dotyczące płynności. Keynes uważał, że polityka inflacyjna może pomóc pobudzić zagregowany popyt i zwiększyć krótkoterminową produkcję, aby pomóc gospodarce osiągnąć pełne zatrudnienie.
Knut Wicksell i Austriacy
Najpoważniejszym wyzwaniem dla Fishera był szwedzki ekonomista Knut Wicksell, którego teorie rozwinęły się w Europie kontynentalnej, podczas gdy Fishera w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Wicksell, wraz z austriackimi ekonomistami, takimi jak Ludwig von Mises i Joseph Schumpeter, zgodzili się, że wzrost ilości pieniądza doprowadził do wyższych cen.
Jednak ich zdaniem sztuczne stymulowanie podaży pieniądza przez system bankowy powodowałoby nierównomierne zniekształcenie cen, szczególnie w sektorach dóbr kapitałowych. To z kolei powoduje nierównomierne przesunięcie realnego bogactwa, a nawet może powodować cykle koniunkturalne.
Dynamiczne modele Wickselliana, austriackiego i keynesowskiego kontrastują ze statycznym modelem rybaka. W przeciwieństwie do monetarystów zwolennicy późniejszych modeli nie opowiadają się za stabilnym poziomem cen w polityce pieniężnej.