Niedostatek

Co to jest niedostatek?

Niedobór odnosi się do podstawowego problemu gospodarczego, przepaści między ograniczonymi – to znaczy rzadkimi – zasobami i teoretycznie nieograniczonymi potrzebami. Sytuacja ta wymaga od ludzi podejmowania decyzji o tym, jak efektywnie alokować zasoby, aby zaspokoić podstawowe potrzeby i jak najwięcej dodatkowych potrzeb. Każdy zasób, który ma niezerowy koszt konsumpcji, jest do pewnego stopnia rzadki, ale w praktyce liczy się względna rzadkość. Niedobór jest również określany jako „niedostatek”.

Objaśnienie niedoboru

W swoim eseju o naturze i znaczeniu nauk ekonomicznych z 1932  r. Brytyjski ekonomista Lionel Robbins zdefiniował tę dyscyplinę w kategoriach rzadkości:

Ekonomia to nauka, która bada ludzkie zachowanie jako związek między celami a rzadkimi środkami, które mają alternatywne zastosowania.

W hipotetycznym świecie, w którym każdego zasobu – wody, mydła do rąk, fachowych tłumaczeń inskrypcji hetyckich, wzbogaconego uranu, organicznej bok choy, czasu – było pod dostatkiem, ekonomiści nie mieliby czego studiować. Nie byłoby potrzeby podejmowania decyzji dotyczących alokacji zasobów ani kompromisów przy badaniu i określaniu ilościowym. Z drugiej strony, w prawdziwym świecie wszystko coś kosztuje; innymi słowy, do pewnego stopnia brakuje każdego zasobu.

Pieniądze i czas to zasadniczo rzadkie zasoby. Większość ludzi ma za mało jednego, drugiego lub obu. Osoba bezrobotna może mieć mnóstwo czasu, ale trudno jej zapłacić czynsz. Z drugiej strony, gorliwy menedżer może być finansowo zdolny do przejścia na emeryturę z kaprysu, a mimo to musi jeść dziesięciominutowe obiady i spać cztery godziny na dobę. Trzecia kategoria ma mało czasu lub pieniędzy. Na wolności rzadko spotyka się ludzi z dużymi pieniędzmi i mnóstwem czasu.

Pojęcie niedoboru zasobów naturalnych

Zasoby naturalne mogą wykraczać poza sferę niedoboru z dwóch powodów. Nie brakuje wszystkiego, co jest dostępne w praktycznie nieskończonej ilości, co można skonsumować po zerowych kosztach lub w zamian za inne dobra. Ewentualnie, jeśli konsumenci są obojętni na dany zasób i nie mają ochoty go konsumować lub nie są świadomi jego lub potencjalnego wykorzystania w całości, wówczas nie jest on rzadki, nawet jeśli całkowita istniejąca ilość jest wyraźnie ograniczona. Jednak nawet zasoby uważane za rzecz oczywistą jako nieskończenie obfite i darmowe w przeliczeniu na dolary, mogą w pewnym sensie stać się rzadkie.

Weźmy na przykład powietrze. Z perspektywy jednostki oddychanie jest całkowicie bezpłatne. Z tym działaniem wiąże się jednak szereg kosztów. Wymaga powietrza do oddychania, co od czasu rewolucji przemysłowej jest coraz trudniejsze do przyjęcia za pewnik. W wielu dzisiejszych miastach zła jakość powietrza wiąże się z wysokim wskaźnikiem zachorowań i zgonów. Aby uniknąć tych kosztownych spraw i zapewnić obywatelom bezpieczne oddychanie, rządy lub przedsiębiorstwa użyteczności publicznej muszą inwestować w metody wytwarzania energii, które nie powodują szkodliwych emisji. Mogą być droższe niż brudniejsze metody, ale nawet jeśli nie są, wymagają ogromnych nakładów kapitałowych. Koszty te w taki czy inny sposób spadają na obywateli. Innymi słowy, swobodne oddychanie nie jest darmowe.

Jeśli rząd zdecyduje się przeznaczyć środki na oczyszczenie powietrza na tyle, by mogło oddychać, pojawia się szereg pytań. Jakie istnieją metody poprawy jakości powietrza? Które z nich są najskuteczniejsze w krótkim, średnim i długim okresie? A co z opłacalnością? Jaka powinna być równowaga między jakością a kosztami? Jakie kompromisy wiążą się z różnymi kierunkami działań? Skąd mają pochodzić pieniądze? Czy rząd powinien podnosić podatki, a jeśli tak, to od czego i dla kogo? Czy rząd pożyczy? Czy wydrukuje pieniądze? W jaki sposób rząd będzie śledzić swoje koszty, długi i korzyści wynikające z projektu (tj. Księgowość)? Wkrótce niedobór czystego powietrza (fakt, że czyste powietrze ma koszt niezerowy) rodzi szereg pytań dotyczących efektywnej alokacji zasobów. Niedobór jest podstawowym problemem, który rodzi ekonomię.