Jak banki centralne wpływają na stopy procentowe

Bank centralny Stanów Zjednoczonych – Rezerwa Federalna (Fed) – ma za zadanie utrzymanie pewnego poziomu stabilności w systemie finansowym kraju. Fed dysponuje określonymi narzędziami, które pozwalają na zmiany w szerokiej polityce monetarnej zmierzającej do realizacji planowanej przez rząd polityki fiskalnej. Obejmują one zarządzanie i nadzór nad produkcją i dystrybucją waluty narodowej, udostępnianie społeczeństwu informacji i statystyk oraz wspieranie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia poprzez wdrażanie zmian stopy dyskontowej.

Najbardziej wpływowym narzędziem ekonomicznym, jakim dysponuje bank centralny, jest możliwość podwyższania lub obniżania stopy dyskontowej. Zmiany tej kluczowej stopy procentowej mają drastyczny wpływ na elementy składowe makroekonomii, takie jak wydatki konsumentów i pożyczki.

Pożyczki nocne i rezerwy bankowe

Fed wymaga od banków posiadania minimalnej kwoty rezerw, która obecnie wynosi 0% w odpowiedzi na pandemię COVID-19. Wcześniej stawka była ustalona na poziomie 10%. Oznaczało to, że bank z depozytem 1 miliona dolarów musiał zachować co najmniej 100 000 dolarów w rezerwie, a pozostałe 900 000 dolarów mógł pożyczyć pożyczkobiorcom lub innym bankom. Każdego dnia rezerwy bankowe są wyczerpywane lub powiększane, gdy klienci prowadzą codzienną obsługę bankową i dokonują płatności, wypłat i wpłat.

Pod koniec dnia roboczego, gdyby dokonano więcej wypłat niż depozytów, bank mógł mieć zbyt małe rezerwy, powiedzmy tylko 50 000 USD, i byłby poniżej wymogów regulacyjnych. Następnie musiałby pożyczyć pozostałe 50 000 dolarów na noc w formie pożyczki krótkoterminowej.

Gdyby inny bank odnotował więcej depozytów niż wypływów, mógł mieć do dyspozycji około 150 000 dolarów, a więc mógłby pożyczyć 50 000 dolarów pierwszemu bankowi. Wolałby pożyczyć te nadwyżkowe rezerwy i zarobić na tym niewielki dochód, zamiast siedzieć bezczynnie jako gotówka przynosząca zero zysków. Tempo, w jakim banki pożyczają do siebie na noc jest nazywany Stopa funduszy federalnych (lub karmione stopę funduszy w skrócie) i jest ustalane przez podaż i popyt na rynku tych kredytów krótkoterminowych rezerw.

Jeśli nie ma banków z rezerwami gotowymi pożyczać potrzebującym, bank ten może zamiast tego pożyczać bezpośrednio od Fed, po stopie zwanej stopą dyskontową.

Stopa procentowa funduszy federalnych i stopa dyskontowa

W przypadku banków i depozytów stopa dyskontowa to stopa procentowa szacowana na krótkoterminowych pożyczkach uzyskanych od regionalnych banków centralnych. Innymi słowy, stopa dyskontowa to stopa procentowa, po której banki mogą pożyczać bezpośrednio od Fed.

Finansowanie otrzymane w ramach pożyczek federalnych jest najczęściej wykorzystywane do zabezpieczenia krótkoterminowych potrzeb płynnościowych pożyczkodawcy instytucji finansowej; w związku z tym pożyczki są udzielane tylko na okres jednodniowy. Stopę dyskontową można interpretować jako koszt pożyczki z Fed.

Należy pamiętać, że oprocentowanie międzybankowego pożyczania rezerw na noc nazywa się „stopą funduszy zasilanych”. Dostosowuje się, aby zrównoważyć podaż i popyt na rezerwy. Na przykład, jeśli podaż rezerw na rynku funduszy zasilanych jest większa niż popyt, to stopa funduszy spada, a jeśli podaż rezerw jest mniejsza niż popyt, stopa funduszy rośnie. Fed ustala docelową stopę procentową dla stopy funduszy federalnych, ale ta rzeczywista stopa będzie się różnić w zależności od podaży i popytu na rezerwy overnight. Docelowa stopa procentowa funduszy federalnych wynosi obecnie 0,00% -0,25%. Fed oferuje stopy dyskontowe dla trzech różnych rodzajów kredytu: kredytu pierwotnego, kredytu wtórnego i kredytu sezonowego. Te stopy dyskontowe wynoszą obecnie odpowiednio 0,25%, 0,75% i 0,15%.

Stopa dyskontowa jest generalnie wyższa niż docelowa stopa funduszy federalnych, ponieważ Fed woli, aby banki pożyczały od siebie nawzajem, aby stale monitorować się nawzajem pod kątem ryzyka kredytowego. W rezultacie w większości przypadków kwota kredytów dyskontowych w ramach okna dyskontowego jest bardzo mała. Zamiast tego ma być zapasowym źródłem płynności dla zdrowych banków, tak aby stopa funduszy federalnych nigdy nie wzrosła zbytnio powyżej celu – wyznacza pułap dla stopy funduszy federalnych.

Spadające stopy procentowe

Kiedy Fed zmienia stopę funduszy federalnych lub stopę dyskontową, aktywność gospodarcza rośnie lub maleje w zależności od zamierzonego wyniku tej zmiany. Kiedy gospodarka kraju jest w stagnacji lub powolna, Rezerwa Federalna może uchwalić swoje uprawnienia do obniżenia stopy dyskontowej, starając się uczynić pożyczki bardziej przystępnymi dla banków członkowskich.

Kiedy banki mogą pożyczać fundusze od Fed po niższej stopie procentowej, są w stanie przekazać oszczędności klientom bankowym poprzez niższe oprocentowanie kredytów osobistych, samochodowych lub hipotecznych. Tworzy to środowisko gospodarcze, które zachęca do zaciągania kredytów konsumenckich i ostatecznie prowadzi do wzrostu wydatków konsumenckich  przy niskich stopach procentowych.

Chociaż obniżenie stopy dyskontowej pozytywnie wpływa na stopy procentowe dla konsumentów, którzy chcą pożyczać od banków, konsumenci doświadczają również obniżenia stóp procentowych w pojazdach oszczędnościowych. Może to zniechęcać do długoterminowego oszczędzania w bezpiecznych opcjach inwestycyjnych, takich jak certyfikaty depozytowe (CD) lub rachunki oszczędnościowe na rynku pieniężnym.

Rosnące stopy procentowe

Gdy gospodarka rozwija się w tempie, które może prowadzić do hiperinflacji, Fed może podwyższyć stopy procentowe. Gdy banki członkowskie nie mogą pożyczać od banku centralnego po oprocentowaniu efektywnym kosztowo, udzielanie pożyczek konsumentom może zostać zaostrzone do czasu ponownego obniżenia stóp procentowych. Wzrost stopy dyskontowej ma bezpośredni wpływ na stopę procentową naliczaną konsumentom za produkty kredytowe, a ich wydatki zmniejszają się, gdy taka taktyka jest wdrażana.

Chociaż pożyczki nie są tak atrakcyjne dla banków ani konsumentów, gdy stopa dyskontowa jest podwyższona, konsumenci są bardziej skłonni otrzymać bardziej atrakcyjne stopy procentowe od pojazdów oszczędnościowych o niskim ryzyku, gdy strategia ta zostanie uruchomiona.

Podsumowanie

Fed, podobnie jak wszystkie banki centralne, wykorzystuje stopy procentowe do zarządzania makroekonomią. Podnoszenie stóp powoduje, że pożyczanie jest droższe i spowalnia wzrost gospodarczy, a obniżanie stóp zachęca do zaciągania kredytów i inwestowania w tańszy kredyt. Wszystko to wypływa z stopy procentowej pożyczek jednodniowych, z której banki muszą korzystać, aby utrzymać wymagane rezerwy gotówki – która jest również ustalana przez Fed.