Teoria równowagi ogólnej
Co to jest teoria równowagi ogólnej?
Teoria równowagi ogólnej, czyli równowaga ogólna Walrasa, próbuje wyjaśnić funkcjonowanie makroekonomii jako całości, a nie jako zbiór poszczególnych zjawisk rynkowych.
Teoria ta została po raz pierwszy opracowana przez francuskiego ekonomistę Leona Walrasa pod koniec XIX wieku. Kontrastuje to z teorią równowagi częściowej lub równowagą częściową Marshalla, która analizuje tylko określone rynki lub sektory.
Kluczowe wnioski
- Równowaga ogólna analizuje gospodarkę jako całość, zamiast analizować pojedyncze rynki, jak w przypadku analizy równowagi częściowej.
- Równowaga ogólna pokazuje, jak podaż i popyt oddziałują na siebie i dążą do równowagi w gospodarce wielu rynków działających jednocześnie.
- Równowaga konkurencyjnych poziomów podaży i popytu na różnych rynkach ostatecznie tworzy równowagę cenową.
- Francuski ekonomista Leon Walras przedstawił i rozwinął teorię pod koniec XIX wieku.
Zrozumienie teorii równowagi ogólnej
Walras rozwinął teorię równowagi ogólnej, aby rozwiązać szeroko dyskutowany problem ekonomii. Do tego momentu większość analiz ekonomicznych wykazywała jedynie częściową równowagę – to znaczy cenę, po której podaż równa się popytowi, a rynki jasne – na poszczególnych rynkach. Nie wykazano jeszcze, że równowaga może istnieć łącznie dla wszystkich rynków w tym samym czasie.
Teoria równowagi ogólnej próbowała pokazać, jak i dlaczego wszystkie wolne rynki dążą do równowagi w dłuższej perspektywie. Ważnym faktem było to, że rynki niekoniecznie osiągały równowagę, tylko że zmierzały do niej. Jak napisał Walras w 1889 roku: „Rynek jest jak jezioro poruszane wiatrem, w którym woda nieustannie szuka swojego poziomu, nigdy go nie docierając”.
Teoria równowagi ogólnej opiera się na procesach koordynacyjnych systemu cen wolnorynkowych, które po raz pierwszy zostały szeroko spopularyzowane w książce Adama Smitha „Bogactwo narodów” (1776). System ten mówi, że handlowcy, w procesie licytacji z innymi handlowcami, tworzą transakcje, kupując i sprzedając towary. Te ceny transakcyjne są sygnałem dla innych producentów i konsumentów, aby dostosować swoje zasoby i działania do bardziej dochodowych linii.
Walras, utalentowany matematyk, uważał, że udowodnił, że każdy indywidualny rynek jest koniecznie w równowadze, jeśli wszystkie inne rynki również są w równowadze. Stało się to znane jako prawo Walrasa.
Teoria równowagi ogólnej traktuje gospodarkę jako sieć współzależnych rynków i stara się udowodnić, że wszystkie wolne rynki ostatecznie zmierzają w kierunku równowagi ogólnej.
Uwagi specjalne
W ramach ogólnej równowagi istnieje wiele realistycznych i nierealistycznych założeń. Każda gospodarka ma skończoną liczbę dóbr w skończonej liczbie agentów. Każdy agent pełni ciągłą i ściśle wklęsłą funkcję użytkową, wraz z posiadaniem jednego istniejącego dobra („dobro produkcyjne”). Aby zwiększyć swoją użyteczność, każdy agent musi wymienić swój towar produkcyjny na inne towary do spożycia.
Istnieje określony i ograniczony zestaw cen rynkowych towarów w tej teoretycznej ekonomii. Każdy agent polega na tych cenach, aby zmaksymalizować swoją użyteczność, tworząc w ten sposób podaż i popyt na różne towary. Podobnie jak w przypadku większości modeli równowagi, rynkom brakuje niepewności, niedoskonałej wiedzy lub innowacji.
Alternatywy dla teorii równowagi ogólnej
Austriacki ekonomista Ludwig von Mises opracował alternatywę dla długoterminowej równowagi ogólnej dzięki tak zwanej gospodarce o równomiernej rotacji (ERE). Był to kolejny wyimaginowany konstrukt i podzielał pewne upraszczające założenia z ekonomią równowagi ogólnej: brak niepewności, brak instytucji monetarnych i żadnych zakłócających zmian w zasobach lub technologii. ERE ilustruje konieczność przedsiębiorczości, pokazując system, w którym jej nie było.
Inny austriacki ekonomista, Ludwig Lachmann, argumentował, że gospodarka jest trwającym, niestabilnym procesem, pełnym subiektywnej wiedzy i subiektywnych oczekiwań. Twierdził, że równowagi nigdy nie da się matematycznie udowodnić na rynku ogólnym lub nie częściowym. Osoby będące pod wpływem Lachmanna wyobrażają sobie ekonomię jako otwarty proces ewolucyjny spontanicznego porządku.