Model skandynawski
Co to jest model skandynawski?
Model nordycki to połączenie opieki społecznej i systemów ekonomicznych przyjętych przez kraje skandynawskie. Łączy cechy kapitalizmu, takie jak gospodarka rynkowa i efektywność ekonomiczna, z korzyściami społecznymi, takimi jak państwowe emerytury i dystrybucja dochodów. Model skandynawski, zwany także modelem skandynawskim, jest najczęściej kojarzony z krajami Skandynawii: Szwecją, Norwegią, Finlandią, Danią i Islandią.
Kluczowe wnioski
- Model nordycki łączy w sobie elementy kapitalizmu i socjalizmu.
- Ważne cechy modelu skandynawskiego obejmują publiczne świadczenie usług socjalnych, inwestycje w usługi związane z kapitałem ludzkim oraz silną sieć bezpieczeństwa socjalnego.
- Podział ryzyka obejmujący całe społeczeństwo jest głównym elementem modelu skandynawskiego.
Zrozumienie modelu nordyckiego
Model nordycki obejmuje zarówno państwo opiekuńcze, jak i globalizację – dwa podejścia do rządu, które czasami mogą być postrzegane jako przeciwieństwa. Podstawowe aspekty modelu skandynawskiego obejmują publiczne świadczenie usług socjalnych finansowanych z podatków; inwestycje w edukację, opiekę nad dziećmi i inne usługi związane z kapitałem ludzkim; oraz silna ochrona siły roboczej poprzez związki i sieć bezpieczeństwa socjalnego. Nie ma płacy minimalnej, ponieważ związki zapewniają utrzymanie wysokich płac.
Model skandynawski kładzie nacisk na podział ryzyka obejmujący całe społeczeństwo oraz wykorzystanie sieci bezpieczeństwa socjalnego, aby pomóc pracownikom i rodzinom w dostosowaniu się do zmian w całej gospodarce spowodowanych zwiększoną globalną konkurencją w zakresie towarów i usług. Te skandynawskie gospodarki odniosły korzyści z jednorodności kulturowej, swobód politycznych i niskiego poziomu korupcji.
W dużej mierze model opiera się na tym, jak kultury nordyckie rozwijały się na przestrzeni wieków. Obywatele darzą swój rząd dużym zaufaniem i współpracują ze sobą w celu osiągnięcia kompromisów i sprostania wyzwaniom społecznym poprzez procesy demokratyczne. Obywatele uważają, że zarówno instytucje publiczne, jak i firmy prywatne mają na względzie swój najlepszy interes poprzez ogólną umowę społeczną, z naciskiem na sprawiedliwość.
Utrzymanie wzrostu gospodarczego przy jednoczesnym świadczeniu usług opieki społecznej wymaga od krajów nordyckich kładzenia nacisku na udział siły roboczej. Rządy skandynawskie muszą stwarzać zachęty dla swoich obywateli, aby kontynuowali pracę pomimo hojnych zasiłków socjalnych. Finanse rządów skandynawskich są ogólnie uważane za dobre, a wzrost gospodarczy jest stabilny. Nie zawsze tak było, ponieważ kilka krajów skandynawskich borykało się w latach 90. z niską produktywnością i wysokim bezrobociem.
Model skandynawski jest opłacany przez jedne z najwyższych na świecie stawek podatkowych.
Model skandynawski a system amerykański
Model skandynawski jest opłacany przez jedne z najwyższych stawek podatkowych na świecie. Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w2019 r. Dochody podatkowe jako procent produktu krajowego brutto (PKB) wynosiły około 46,3% w Danii, 39,9% w Norwegii i 42,9% w Szwecji. To dla porównania z 24,5% PKB podniesionym przez Stany Zjednoczone z podatków w 2019 roku.
Według TradingEconomics.com, w 2018 roku najwyższastawka podatku dochodowego od osób fizycznych w Szwecjiwynosiła 57,3%, Danii 55,8%, a Norwegii 46,6%.23 Stawki podatkowe w tych krajach są stosunkowo wysokie w przypadku prawie wszystkich dochodów, nie tylko osób zamożnych.
Dla porównania, najwyższy przedział podatkowy w USA w 2018 r. Wynosił 37% i był nakładany tylko na osoby, które zarabiają 500 000 USD lub więcej (600 000 USD w przypadku małżeństw składających wnioski łącznie). Kluczowym tematem dyskutowanym w wyborach w USA w 2020 r. Było to, czy model nordycki, znany również jako demokratyczny socjalizm, może tu zadziałać.