Nadwyżka konsumencka a nadwyżka ekonomiczna: jaka jest różnica?

Nadwyżka konsumencka a nadwyżka ekonomiczna: przegląd

W ekonomii głównego nurtu nadwyżka konsumenta to różnica między najwyższą ceną, jaką konsument jest skłonny zapłacić, a faktyczną ceną, jaką płaci za dobro (czyli ceną rynkową dobra). Innymi słowy, nadwyżka konsumenta to różnica między tym, co konsument jest skłonny zapłacić, a tym, co faktycznie zapłaci za towar lub usługę.

Nadwyżka ekonomiczna odnosi się do dwóch powiązanych ilości: nadwyżki konsumenta i nadwyżki producenta. Nadwyżka producenta to różnica między rzeczywistą ceną towaru lub usługi – ceną rynkową – a najniższą ceną, jaką producent byłby skłonny zaakceptować za towar.

Nadwyżkę ekonomiczną oblicza się, łącząc nadwyżkę korzyści, której doświadczają zarówno konsumenci, jak i producenci w transakcji gospodarczej.

Nadwyżka konsumencka

Konsument to osoba fizyczna, która kupuje produkty i usługi. Nadwyżka konsumencka jest jednym ze sposobów określenia całkowitej korzyści, jaką konsumenci uzyskują ze swoich towarów i usług. Jeśli konsument jest skłonny zapłacić więcej za przedmiot niż obecna cena wywoławcza – cena rynkowa – to teoretycznie otrzymuje dodatkową korzyść, kupując ten przedmiot po tej cenie. Gdyby ceną była ich maksymalna gotowość do zapłaty, teoretycznie uzyskaliby mniejsze korzyści z zakupionego produktu.

Na przykład przed dokonaniem zakupu większość konsumentów decyduje, ile chcą wydać na dany przedmiot. Załóżmy, że jest student, który zdecydował, że para butów jest warta nie więcej niż 80 dolarów. Jeśli cena trampek wynosi 100 USD, student może zrezygnować z ich zakupu. Jeśli jednak cena trampek wynosi 60 USD, student prawdopodobnie dokona zakupu. Mogą też mieć wrażenie, że dostali specjalną ofertę. W kategoriach ekonomicznych odnotowali nadwyżkę w wysokości 20 dolarów: różnicę między maksymalną kwotą, jaką student był gotów wydać (80 dolarów), a ceną rynkową trampek (60 dolarów).

Dla konsumentów nadwyżka oznacza zysk pieniężny, ponieważ są oni w stanie kupić przedmiot za kwotę niższą od najwyższej ceny, jaką byliby skłonni zapłacić.

Nadwyżka ekonomiczna

W transakcji gospodarczej producent jest podmiotem lub osobą fizyczną, która wytwarza towary i usługi. Kiedy producent sprzedaje produkt, musi ustalić cenę za ten produkt.

Załóżmy, że producent trampek musi wydać 30 dolarów na produkcję, sprzedaż (reklamę) i dystrybucję każdej pary trampek. Producent sneakersów nie chce tracić pieniędzy na sprzedaży butów, więc 30 dolarów to minimum, które byłby skłonny zapłacić za sneakersy. Ponieważ producent chce osiągnąć zysk, prawdopodobnie zdecyduje się na pobranie znacznie więcej niż 30 dolarów za buty. Producent musi wtedy wybrać cenę, która sprawi, że sneakersy będą atrakcyjne dla dużej liczby konsumentów. (Chociaż mogą ulec pokusie, aby wycenić tenisówki wysoką ceną – na przykład 200, 300 lub 500 USD – w celu uzyskania ogromnego zysku, prawdopodobnie nie odniesie to skutku, ponieważ wielu konsumentów uzna tę cenę za zbyt wysoką).

Jeśli cena trampek wynosi 60 USD, producent obuwia zarobi 30 USD na każdej sprzedanej parze butów. Ten zysk jest również nazywany nadwyżką producenta.

W przypadku każdej transakcji gospodarczej może występować zarówno nadwyżka producenta (lub zysk), jak i nadwyżka konsumenta. Zagregowana – lub połączona – nadwyżka jest nazywana nadwyżką ekonomiczną.

1:40

Uwagi specjalne

Francuski inżynier budownictwa lądowego i ekonomista Jules Dupuit po raz pierwszy opracował koncepcję nadwyżki konsumenckiej w połowie XIX wieku. Jednak to brytyjski ekonomista Alfred Marshall spopularyzował ten termin w swojej książce „Principles of Economics” opublikowanej w 1890 r.). W rzeczywistości nadwyżka ekonomiczna jest czasami nazywana nadwyżką Marshalla, za Alfredem Marshallem.

W tradycyjnej ekonomii przecięcie krzywych podaży i popytu zapewnia cenę rynkową (zwaną również ceną równowagi) i ilość towaru. Zanim krzywa podaży i krzywa popytu się skrzyżują, istnieje wiele punktów, w których cena, którą konsumenci są skłonni zapłacić za dobro, jest niższa niż cena, którą producenci są skłonni zaakceptować.

Przy cenie rynkowej (równowagowej) powstaje więc nadwyżka dla obu stron: konsumenci, którzy zapłaciliby więcej, muszą jedynie zapłacić cenę rynkową, a dostawcy, którzy zaakceptowaliby mniej, otrzymują cenę rynkową. Dodatkowa korzyść, jaką uzyskują zarówno konsumenci, jak i dostawcy w transakcji, nazywana jest nadwyżką ekonomiczną.

Na wykresie podaży i popytu nadwyżka konsumenta to obszar (zwykle trójkątny) powyżej ceny równowagi dobra i poniżej krzywej popytu. Punkt, w którym cena stabilizuje się – tak, że zarówno konsumenci, jak i producenci uzyskują maksymalną nadwyżkę w gospodarce – nazywany jest równowagą rynkową.

Obszar ten odzwierciedla założenie, że konsumenci byliby skłonni kupić pojedynczą jednostkę dobra po cenie wyższej niż cena równowagi, plus drugą dodatkową jednostkę po cenie niższej (ale wciąż wyższej niż cena równowagi). Jednak to, co ostatecznie płacą, to tylko cena równowagi za każdą kupowaną jednostkę.

Podobnie na tym samym wykresie podaży i popytu nadwyżka producenta jest obszarem poniżej ceny równowagi, ale powyżej krzywej podaży. Odzwierciedla to założenie, że producenci byliby skłonni dostarczyć pierwszą jednostkę po cenie niższej niż cena równowagi, a dodatkową (drugą) jednostkę po cenie powyżej tej (nadal poniżej ceny równowagi). Jednak w gospodarce rynkowej producenci otrzymują cenę równowagi za wszystkie sprzedawane przez siebie jednostki.