Jakie są przykłady różnych systemów ładu korporacyjnego?

Różne modele ładu korporacyjnego są coraz częściej badane i analizowane w miarę jak globalizacja ogarnia światowe rynki. Stało się również coraz bardziej jasne, że środowiska i struktury korporacyjne mogą się znacząco różnić, nawet jeśli cele biznesowe są generalnie uniwersalne. We współczesnych korporacjach istnieją trzy dominujące modele: model anglo-amerykański, model niemiecki i model japoński.

W pewnym sensie różnice między tymi systemami można dostrzec w ich punktach zainteresowania. Model anglo-amerykański jest zorientowany na rynek akcji, podczas gdy dwa pozostałe koncentrują się na rynku bankowym i kredytowym. Model japoński jest najbardziej skoncentrowany i sztywny, natomiast model Anglo-US jest najbardziej rozproszony i elastyczny.

Model anglo-amerykański

Model anglo-amerykański, znany również jako model anglosaski, został stworzony przez bardziej indywidualistyczne społeczeństwa biznesowe w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Model ten przedstawia zarząd i akcjonariuszy jako strony kontrolujące. Ostatecznie kierownicy i dyrektorzy mają drugorzędne uprawnienia.

Menedżerowie czerpią swoje uprawnienia z rady, która (teoretycznie) jest zobowiązana do zgody akcjonariuszy posiadających prawo głosu;jednak większość spółek posiadających anglo-amerykańskie systemy nadzoru korporacyjnego posiada ustawową kontrolę nad zdolnością akcjonariuszy do zapewnienia praktycznej, codziennej kontroli nad spółką. Kapitał i struktura akcjonariatu są bardzo rozproszone na rynkach anglo-amerykańskich. Ponadto organy regulacyjne, takie jak amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC), wyraźnie wspierają akcjonariuszy w zarządach lub menedżerach.

Model niemiecki

Model niemiecki, czasami nazywany modelem kontynentalnym lub modelem europejskim, jest realizowany przez dwie grupy. Rada nadzorcza i zarząd.

Zarząd jest odpowiedzialny za zarządzanie przedsiębiorstwem; rada nadzorcza kontroluje zarząd. Radę nadzorczą wybierają pracownicy i akcjonariusze. Rząd i interesy narodowe mają silny wpływ na model kontynentalny, a wiele uwagi poświęca się odpowiedzialności korporacji za podporządkowanie się celom rządu i ulepszaniu społeczeństwa. Banki często odgrywają również dużą rolę finansową i decyzyjną dla firm.

Model japoński

Model japoński jest wartością odstającą z tych trzech. Modele zarządzania kształtują się w świetle dwóch dominujących stosunków prawnych: jednego między akcjonariuszami, klientami, dostawcami, wierzycielami i związkami pracowniczymi; druga między administratorami, menedżerami i udziałowcami.

W modelu japońskim istnieje poczucie wspólnej odpowiedzialności i równowagi. Japońskie słowo określające tę równowagę to „keiretsu”, co z grubsza oznacza lojalność między dostawcami a klientami. W praktyce równowaga ta przybiera formę defensywnej postawy i nieufności do nowych relacji biznesowych na korzyść starych.

Japońscy regulatorzy odgrywają dużą rolę w polityce korporacyjnej, często dlatego, że głównymi interesariuszami korporacji są japońscy urzędnicy. Banki centralne i japońskie Ministerstwo Finansów dokonują przeglądu relacji między różnymi grupami i mają ukrytą kontrolę nad negocjacjami.

Biorąc pod uwagę wzajemne powiązania i koncentrację władzy między wieloma japońskimi korporacjami i bankami, nie jest również zaskakujące, że w modelu japońskim brakuje przejrzystości korporacyjnej. Inwestorzy indywidualni są postrzegani jako mniej ważni niż podmioty gospodarcze, rząd i związki zawodowe.