Problem niedoinwestowania
Na czym polega problem niedoinwestowania?
Problem niedoinwestowania to problem agencji proponowany przez ekonomistów finansowych, który istnieje między akcjonariuszami a posiadaczami długu, w którym firma wykorzystująca dźwignię finansową traci cenne możliwości inwestycyjne, ponieważ posiadacze długu mogliby przejąć część korzyści z projektu, pozostawiając niewystarczające zyski udziałowcom kapitałowym.
Kluczowe wnioski
- Problem niedoinwestowania opisuje zagadkę polegającą na tym, że firma staje się tak przeciążona, że nie może już inwestować w możliwości wzrostu.
- Ekonomiści uznają tę sytuację za problem agencji, który może powstać między posiadaczami długu firmy a udziałowcami kapitałowymi.
- Nadmiar zadłużenia, zarówno w przypadku korporacji, jak i rządów, jest formą problemu niedoinwestowania, który ma negatywny wpływ zarówno na akcjonariuszy, jak i na obywateli.
Wyjaśnienie problemu niedoinwestowania
Potencjalne konflikty interesów między menedżerami, akcjonariuszami i posiadaczami długów wpływają na strukturę kapitału, działania w zakresie ładu korporacyjnego i polityki inwestycyjne. Tego typu problemy agencji mogą z kolei prowadzić do nieefektywnych decyzji zarządczych i „nieoptymalnych” inwestycji, które ogólnie mieszczą się w kategoriach problemów niedoinwestowania i przeinwestowania.
Problem niedoinwestowania w teorii finansów przedsiębiorstw przypisuje się Stewartowi C. Myersowi ze Sloan School na MIT, który w artykule „Determinants of Corporate Borrowing” (1977) w Journal of Financial Economics postawił hipotezę, że „firma z ryzykownym zadłużeniem, i która działa w interesie swoich akcjonariuszy, będzie kierować się inną zasadą decyzyjną niż ta, która może emitować wolny od ryzyka dług lub który nie emituje żadnego długu ”.
Myers dodaje, że „firma finansowana ryzykownymi długami w pewnych stanach natury przepuści cenne okazje inwestycyjne – okazje, które mogą mieć pozytywny wkład netto w wartość rynkową firmy”.
Problem niedoinwestowania pojawia się, gdy firma często rezygnuje z projektów wartości bieżącej netto (NPV), ponieważ menedżerowie działający w imieniu akcjonariuszy uważają, że wierzyciele skorzystaliby więcej niż właściciele. Jeżeli przepływy pieniężne z przyszłej inwestycji trafią do wierzycieli, wówczas posiadacze kapitału nie będą mieli zachęty do kontynuowania inwestycji. Taka inwestycja zwiększyłaby ogólną wartość firmy, ale tak się nie dzieje – stąd „problem”.
Zaprzeczenie twierdzeniu Modiglianiego-Millera
Teoria problemu niedoinwestowania stoi w sprzeczności z teoretycznym założeniem twierdzenia Modiglianiego-Millera, że decyzje inwestycyjne mogą być podejmowane niezależnie od decyzji finansowych. Menadżerowie firmy lewarowanej, argumentuje Myers, w rzeczywistości biorą pod uwagę kwotę długu, który należy obsłużyć, oceniając nowy projekt inwestycyjny.
Zdaniem Myersa na wartość firmy mogą wpływać decyzje finansowe, wbrew centralnej zasadzie Modiglianiego-Millera.
Problem niedoinwestowania i nawis zadłużenia
Jednym z przykładów problemu niedoinwestowania jest nawis zadłużenia. Kiedy firma ma bardzo duże zadłużenie, przychodzi moment, w którym nie może już dłużej zaciągać pożyczek od wierzycieli. W rzeczywistości zadłużenie jest tak duże, że wszelkie dochody, które wpływają do firmy, natychmiast idą bezpośrednio na spłatę istniejącego zadłużenia, zamiast na nowe inwestycje lub projekty, ograniczając rozwój firmy. Prowadzi to do niedoinwestowania firmy. W rezultacie akcjonariusze tracą zarówno na rzecz wierzycieli w chwili obecnej, jak i utracony potencjał wzrostu w przyszłości.
Nadwyżka zadłużenia dotyczy również rządów krajowych, w przypadku których dług państwowy kraju przekracza jego przyszłą zdolność do spłaty. Nadmiar zadłużenia może prowadzić do stagnacji wzrostu i obniżenia poziomu życia w wyniku niedoinwestowania w krytycznych obszarach, takich jak opieka zdrowotna, edukacja i infrastruktura.