Rachunkowość psychiczna
Co to jest rachunkowość mentalna?
Rachunkowość mentalna odnosi się do różnych wartości, jakie osoba przypisuje tej samej kwocie pieniędzy, w oparciu o subiektywne kryteria, często z negatywnymi skutkami. Rachunkowość mentalna to pojęcie z zakresu ekonomii behawioralnej. Opracowany przez ekonomistę Richarda H. Thalera, twierdzi, że ludzie różnie klasyfikują fundusze i dlatego są podatni na irracjonalne decyzje dotyczące wydatków i zachowań inwestycyjnych.
Kluczowe wnioski
- Rachunkowość psychiczna, koncepcja ekonomii behawioralnej wprowadzona w 1999 roku przez zdobywcę nagrody Nobla ekonomistę Richarda Thalera, odnosi się do różnych wartości, jakie ludzie przywiązują do pieniędzy, w oparciu o subiektywne kryteria, które często mają szkodliwe skutki.
- Rachunkowość psychiczna często prowadzi ludzi do podejmowania irracjonalnych decyzji inwestycyjnych i zachowań w sposób przynoszący skutki odwrotne do zamierzonych lub szkodliwy pod względem finansowym, na przykład finansując niskooprocentowane konto oszczędnościowe, mając jednocześnie duże saldo na karcie kredytowej.
- Aby uniknąć mentalnej stronniczości księgowej, osoby powinny traktować pieniądze jako całkowicie zamienne, gdy dokonują alokacji między różnymi kontami, czy to na koncie budżetowym (wydatki codzienne), dyskrecjonalnym koncie wydatków, czy koncie majątkowym (oszczędności i inwestycje).
Zrozumienie rachunkowości psychicznej
Richard Thaler, obecnie profesor ekonomii na University of Chicago Booth School of Business, przedstawił rachunkowość mentalną w swoim artykule z 1999 r. „Mental Accounting Matters”, który ukazał się w Journal of Behavioural Decision Making. Rozpoczyna od następującej definicji: „Rachunkowość mentalna to zestaw operacji poznawczych wykorzystywanych przez osoby indywidualne i gospodarstwa domowe do organizowania, oceny i śledzenia działalności finansowej”. Artykuł jest bogaty w przykłady tego, jak rachunkowość mentalna prowadzi do nieracjonalnych wydatków i zachowań inwestycyjnych.
U podstaw teorii leży koncepcja zamienności pieniądza. Powiedzenie, że pieniądze są zamienne, oznacza, że niezależnie od ich pochodzenia lub przeznaczenia, wszystkie pieniądze są takie same. Aby uniknąć mentalnej stronniczości księgowej, osoby powinny traktować pieniądze jako całkowicie zamienne, gdy dokonują alokacji między różnymi kontami, czy to na koncie budżetowym (wydatki codzienne), dyskrecjonalnym koncie wydatków, czy koncie majątkowym (oszczędności i inwestycje).
Powinni też tak samo cenić dolara, niezależnie od tego, czy zarabia się go pracą, czy jest im dany. Jednak Thaler zauważył, że ludzie często naruszają zasadę zamienności, szczególnie w sytuacji nieoczekiwanej. Odbierz zwrot podatku. Otrzymanie czeku z IRS jest ogólnie uważane za „znalezione pieniądze”, czyli coś dodatkowego, co odbiorca często czuje się swobodnie przeznaczyć na dowolną pozycję. Ale w rzeczywistości pieniądze słusznie należały przede wszystkim do osoby fizycznej, jak sugeruje słowo „zwrot”, i są głównie zwrotem pieniędzy (w tym przypadku nadpłatą podatku), a nie prezentem. Dlatego nie należy go traktować jako prezentu, ale raczej postrzegać go w taki sam sposób, w jaki osoba postrzegałaby swoje regularne dochody.
Richard Thaler zdobył Nagrodę Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych w 2017 r. Za swoją pracę nad identyfikacją irracjonalnych zachowań jednostek w decyzjach ekonomicznych.
Przykład rachunkowości mentalnej
Jednostki nie zdają sobie sprawy, że myślenie w myśleniu księgowym wydaje się mieć sens, ale w rzeczywistości jest wysoce nielogiczne. Na przykład, niektórzy ludzie trzymają specjalny „słoik z pieniędzmi” lub podobny fundusz na wakacje lub nowy dom, a jednocześnie są obciążeni znacznym zadłużeniem na karcie kredytowej. Prawdopodobnie będą traktować pieniądze z tego specjalnego funduszu inaczej niż pieniądze, które są wykorzystywane do spłaty zadłużenia, pomimo faktu, że odwrócenie środków z procesu spłaty długu zwiększa spłatę odsetek, zmniejszając w ten sposób ich całkowitą wartość netto.
Co więcej, nielogiczne (i faktycznie szkodliwe) jest utrzymywanie słoika oszczędnościowego, który generuje niewielkie lub żadne odsetki, a jednocześnie utrzymuje zadłużenie na karcie kredytowej, które rośnie dwucyfrowo rocznie. W wielu przypadkach odsetki od tego długu zmniejszą wszelkie odsetki, które możesz zarobić na koncie oszczędnościowym. Osoby w tym scenariuszu najlepiej byłoby, gdyby wykorzystały środki zaoszczędzone na specjalnym koncie, aby spłacić kosztowny dług, zanim jeszcze się nagromadzi.
W ten sposób rozwiązanie tego problemu wydaje się proste. Niemniej jednak wiele osób nie zachowuje się w ten sposób. Powód ma związek z rodzajem osobistej wartości, jaką jednostki przypisują określonym aktywom. Wiele osób uważa na przykład, że pieniądze zaoszczędzone na nowy dom lub fundusz na uczelnię dziecka są po prostu „zbyt ważne”, aby z nich zrezygnować, nawet jeśli byłoby to najbardziej logicznym i korzystnym posunięciem. Tak więc praktyka utrzymywania pieniędzy na rachunku o niskim oprocentowaniu lub bez niego, przy jednoczesnym obciążeniu niespłaconym długiem, pozostaje powszechna.
Profesor Thaler pojawił się epizodycznie w filmie The Big Short, aby wyjaśnić „błąd gorącej ręki”, który odnosił się do syntetycznych zabezpieczonych zobowiązań dłużnych (CDO) podczas bańki mieszkaniowej przed kryzysem finansowym 2007-2008.
Rachunkowość mentalna w inwestowaniu
Ludzie również mają tendencję do odczuwania mentalnego błędu księgowego przy inwestowaniu. Na przykład wielu inwestorów dzieli swoje aktywa między portfele bezpieczne i spekulacyjne, wychodząc z założenia, że mogą zapobiec wpływowi negatywnych zwrotów z inwestycji spekulacyjnych na cały portfel. W tym przypadku różnica w majątku netto wynosi zero, niezależnie od tego, czy inwestor posiada wiele portfeli, czy jeden większy portfel. Jedyną rozbieżnością w tych dwóch sytuacjach jest ilość czasu i wysiłku, jakie inwestor poświęca na oddzielenie portfeli od siebie.
Rachunkowość mentalna często prowadzi inwestorów do podejmowania irracjonalnych decyzji. Pożyczanie od Daniel Kahneman i Amos Tversky przełomowej teorii w sprawie awersji do strat, Thaler oferuje ten przykład. Inwestor posiada dwie akcje: jedną z zyskiem na papierze, drugą ze stratą na papierze. Inwestor musi zebrać gotówkę i sprzedać jedną z akcji. Rachunkowość mentalna jest nastawiona na sprzedaż zwycięzcy, mimo że sprzedaż przegranego jest zwykle racjonalną decyzją, ze względu na korzyści podatkowe, a także fakt, że tracące akcje są słabszą inwestycją. Inwestor nie może znieść bólu związanego ze stratą, więc sprzedaje zwycięzcę, aby uniknąć tego bólu. Jest to efekt niechęci do strat, który może prowadzić inwestorów do błędnych decyzji.