Denacjonalizacja
Co to jest denacjonalizacja?
Denacjonalizacja, która jest formą prywatyzacji, ma miejsce, gdy rząd krajowy sprzedaje składnik aktywów lub operację, taką jak duża firma państwowa, prywatnym inwestorom.
Kluczowe wnioski
- Denacjonalizacja opisuje proces, w wyniku którego część majątku, projekt lub firma przechodzi z własności rządu krajowego do własności prywatnej.
- Ta forma prywatyzacji jest motywowana wysiłkami zmierzającymi do zaoszczędzenia pieniędzy rządowych i zwiększenia wydajności, przy czym uważa się, że prywatne firmy są w stanie szybciej i wydajniej przemieszczać towary i kapitał.
- Przedsiębiorstwa państwowe, które zostały zdenacjonalizowane, obejmują banki, usługi pocztowe, przedsiębiorstwa komunalne, komunikacyjne i transportowe.
Jak działa denacjonalizacja
Denacjonalizacja to proces przenoszenia aktywów z własności publicznej – w szczególności własności rządu krajowego – do własności prywatnej i eksploatacji. Termin ten jest zasadniczo synonimem prywatyzacji, chociaż „prywatyzacja” może również odnosić się do własności przez władze lokalne, państwowe lub prowincjonalne, w którym to przypadku „denacjonalizacja” nie byłaby ściśle dokładnym opisem.
W większości przypadków denacjonalizacja ma miejsce, gdy rząd sprzedaje pakiet kontrolny przedsiębiorstwa państwowego często w branży energetycznej, bankowej, telekomunikacyjnej lub transportowej – inwestorom prywatnym.
Przyczyny denacjonalizacji
Uzasadnienie danej denacjonalizacji zależy od firmy i kraju, ale ma zastosowanie kilka ogólnych tematów. Firmy państwowe są często niekonkurencyjne. Czasami ich kierownictwo jest pod silnym wpływem polityków, którzy mogą mieć doświadczenie biznesowe lub nie, i prawdopodobnie koncentrują się na celach politycznych, a nie biznesowych.
Przedsiębiorstwo państwowe może na przykład zatrudniać dużą liczbę niepotrzebnych pracowników w ramach politycznego mecenatu. Jeśli jest to bank, może pożyczać nierentownie z tego samego powodu. Rządy mogą nie chcieć pozwolić państwowej firmie upaść, więc może ona dalej pracować pod rosnącym obciążeniem długiem w nieskończoność. Ponieważ przedsiębiorstwa państwowe są często monopolami, mogą szkodzić konsumentom, nawet jeśli są stosunkowo dobrze zarządzane.
Jednocześnie krytycy denacjonalizacji argumentują, że prywatne interesy często dążą do zysku kosztem ogólnego dobrobytu społeczeństwa, co może być szkodliwe, jeśli firma dostarcza podstawowe towary lub usługi, takie jak energia, transport lub usługi telefoniczne. Zwolennicy prywatyzacji uważają, że artykuły pierwszej potrzeby, takie jak elektryczność, woda i szkoły, nie powinny być podatne na siły rynkowe ani kierowane zyskiem. W niektórych stanach i gminach sklepy monopolowe i inne mniej istotne przedsiębiorstwa są prowadzone przez sektor publiczny jako działalność generująca dochód.
Przykłady denacjonalizacji
Wiele krajów pozbyło się firm i innych aktywów w ostatnich dziesięcioleciach. Wielka Brytania zdenacjonalizowała swoje linie kolejowe w latach 1994–1997. Japonia jest w trakcie denacjonalizacji poczty japońskiej. Meksyk – który wywłaszczył wszystkie zagraniczne firmy naftowe, obiekty i rezerwy w 1938 roku – otworzył sektor z powrotem na prywatne inwestycje w 2013 roku, chociaż dawny monopolista Pemex pozostaje własnością państwa. Arabia Saudyjska rozważa wypuszczenie części królestwa naftowegoSaudi Aramco na giełdę międzynarodową, chociaż rząd planuje zachować posiadanie większości udziałów.